Εσωτερικές Διαταραχές Της Κροταφογναθικής Άρθρωσης

Σαρωτής Rx: MYRAY Hyperion X9 Pro

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΣΑΡΩΣΗΣ: 10cm x 6cm FOV

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΔΟΣΗ: 7 mA x 80.0 Kv

ΚΛΙΝΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ: Αμφίπλευρη TMJ (Κροταφογναθική άρθρωση) Απεικόνιση Rx, σε ανοιχτό και σε κλειστό στόμα, για την εξέταση ενός ασθενή που αισθάνεται πόνο όταν ανοίγει πλήρως το στόμα του και όταν μασάει. Αντίδραση στην μακροχρόνια αναλγητική θεραπεία.

ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

Η ραδιομορφολογία των κονδύλων, το πάχος του φλοιού και η δομή φαίνεται φυσιολογική. Το πάχος του φλοιού του αντίστοιχου βλεννώδους βόθρου και το ύψος των πρόσθιων και οπίσθιων προεξοχών φαίνονται φυσιολογικά. Δε φαίνονται ραδιοπαθολογικά στοιχεία επί της μαστοειδούς.

Στην ανοιχτή θέση, οι κόνδυλοι γλιστρούν πάνω από την αρθρική προεξοχή (αναστρέψιμο άνοιγμα-κλείσιμο;).

Οι παθολογίες του αρθρικού δίσκου και των πτερυγοειδών μυών είναι εμφανείς στη δυναμική μαγνητική τομογραφία TMJ.

ΕΙΣ ΒΑΘΟΣ…

Η κροταφογναθική άρθρωση είναι μια διπλή κονδυλική διάθρωση που αποτελείται από δύο αρθρικές επιφάνειες, έναν ενδοαρθρικό δίσκο, μία κάψουλα και συνδέσμους. Αναφέρεται ως διπλή λόγω ενός περίπλοκου, σχετικού με την κάψουλα, δίσκου και αρθρικής δομής που χωρίζει την κοιλότητα της άρθρωσης σε δύο λειτουργικά και ανατομικά μέρη.

Οι αρθρικές επιφάνειες περιλαμβάνουν την επιφάνεια του κονδύλου της κάτω γνάθου, το κροταφικό φύμα και τη γληνοειδή κοιλότητα. Οι δύο αρθρικές επιφάνειες συνδέονται μέσω της παρεμβολής ενός ωοειδούς αρθρικού μηνίσκου που παρέχει συνέχεια με την αρθρική κάψουλα. Τα πλάγια και μέσα μέρη του ινοχόνδρινου δίσκου εισάγονται στον κόνδυλο μέσω των πλευρικών συνδέσμων του δίσκου. Στον μηνίσκο, ανατομικά και μακροσκοπικά παρατηρούνται δύο ξεκάθαρα καθορισμένες ζώνες, οι οποίες, συνεχίζοντας προς τα οπισθοπρόσθια, αποτελούνται από τον αρθρικό δίσκο και τη διστρωματική ζώνη.

Διστρωματική ζώνη: διστρωματική ζώνη ονομάζεται επειδή περιλαμβάνει δύο περιτονίες, μία άνω και μία κάτω, φτιαγμένη από ινώδη ιστό, μεταξύ των οποίων βρίσκεται ένα επίθεμα. Δεδομένου ότι η διστρωματική ζώνη αποτελεί ένα σύνολο με τις άλλες ζώνες του μηνίσκου, ακολουθεί το τελευταίο ως προς τις κινήσεις του μηνίσκου: επομένως γεμίζει το χώρο που διαφορετικά θα έμενε κενός από τον κόνδυλο, κατά την μεταφορική κίνηση, δημιουργώντας έτσι μια αρνητική πίεση που γίνεται ξανά θετική, όταν ο κόνδυλος επιστρέψει στη θέση του.

Από λειτουργική άποψη, η TMJ χωρίζεται σε δύο μέρη, σε κόνδυλο-δίσκο και κροταφικό δίσκο. Το μέρος του κονδύλου-δίσκου αφορά την περιστροφική κίνηση που αποτελεί την πρώτη φάση του ανοίγματος του στόματος, ενώ ο κροταφικός δίσκος συμβάλλει στην προς τα κάτω και προς τα εμπρός μετατόπιση της κεφαλής του κονδύλου, συνεχίζοντας την περιστροφή της πρώτης φάσης. Η συνέργεια των δύο φάσεων δημιουργεί μια σύνθετη περιστροφική μεταφραστική κίνηση, με αποτέλεσμα το άνοιγμα του στόματος.

ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ TMJ

Τα κλινικά συμπτώματα της κροταφογναθικής δυσλειτουργίας που συνήθως αναφέρονται ως κροταφογναθικές διαταραχές (TMD), μπορούν να διαφοροποιηθούν σε:

• Μη συντονισμός κονδύλου-δίσκου: Ο μη συντονισμός του κονδύλου-δίσκου χαρακτηρίζεται από διαταραχή της συνέργειας του αρθρικού δίσκου με τον κόνδυλο της κάτω γνάθου. Τα κλινικά σενάρια μπορεί να είναι τέσσερα κύρια, ανάλογα με την εξέλιξη και την επίδραση των αρθρικών δομών:

1. Πρόσθιο αρθρικό φύμα TMJ
2. Μειώσιμο εξάρθρημα δίσκου της άρθρωσης (κλικ άρθρωσης)
3. Μη μειώσιμο εξάρθρημα δίσκου της άρθρωσης (κλειστή-κλειδωμένη)
4. Δευτεροπαθής οστεοαρθρίτιδα.

• Μυϊκές διαταραχές: οι διαταραχές των μασητικών μυών που σχετίζονται με τον αλλοιωμένο μυϊκό τόνο και τις βασικές κλινικές εικόνες, αποτελούνται από:

1. Μυϊκός σπασμός (προστατευτική σύσπαση)
2. Μη φλογιστική μυαλγία (τοπικός μυϊκός πόνος)
3. Μυοπεριτονιακός πόνος
4. Μυοσίτιδα και μυοσπασμοί

ΑΙΤΙΕΣ

Μπορεί να αναπτυχθούν εσωτερικές διαταραχές εάν η μορφολογία του δίσκου αλλοιωθεί και οι σύνδεσμοι του δίσκου επιμηκυνθούν. Η έκταση του εξαρθρήματος εξαρτάται από τη βαρύτητα του δίσκου και τις συνδεσμικές αλλοιώσεις. Εάν ο αρθρικός δίσκος παραμένει σε εμπρόσθια θέση σε σχέση με τον κόνδυλο, το εξάρθρημα ορίζεται ως «χωρίς ελάττωση». Μπορεί να προκύψει μειωμένο άνοιγμα του στόματος (κλειδωμένη γνάθος) και πόνος στο αυτί, αλλά και στην περιοχή της κροταφογναθικής άρθρωσης. Εάν σε κάποιο σημείο στο εύρος της κίνησης της άρθρωσης, ο δίσκος επιστρέψει στην κεφαλή του κονδύλου, αυτό αναφέρεται ως εξάρθρημα «με ελάττωση». Ανώδυνο εξάρθρημα με ελάττωση παρατηρείται περίπου στο ένα τρίτο του πληθυσμού κάποια στιγμή.

Όλοι οι τύποι εξαρθρώσεων μπορεί να οδηγήσουν σε  αρθροθυλακίτιδα, δηλαδή η φλεγμονή των ιστών που περιβάλλουν την άρθρωση (π.χ. τένοντες, σύνδεσμοι, συνδετικός ιστός, αρθρικός υμένας).

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Ένα εξάρθρημα δίσκου με ελάττωση συχνά περιλαμβάνει ένα ανώδυνο κλικ ή θόρυβο, κατά το άνοιγμα του στόματος. Ο πόνος μπορεί να γίνει αισθητός, ιδιαίτερα όταν μασάτε σκληρή τροφή. Οι ασθενείς συχνά ντρέπονται επειδή πιστεύουν ότι οι άλλοι μπορούν να ακούσουν τον ήχο του κλικ όταν μασούν.

Το εξάρθρημα δίσκου χωρίς ελάττωση συνήθως δεν παράγει ήχο. Ωστόσο, το μέγιστο άνοιγμα του στόματος, μεταξύ του άνω και του κάτω κοπτήρα, είναι περιορισμένο. Άλλα συμπτώματα είναι ο πόνος και οι αλλαγές στην αντίληψη των ασθενών . Συνήθως τα συμπτώματα είναι σοβαρά σε ασθενείς που πάσχουν από χρόνιο αρθρικό κλικ, περίπου στο 8-9% των περιστατικών, ο ασθενής ξυπνά ανίκανος να ανοίξει πλήρως το σαγόνι του.

Σε ένα μικρό ποσοστό ασθενών, τα συμπτώματα του εξαρθρήματος του δίσκου χωρίς ελάττωση αυτοθεραπεύεται από μόνο του μετά από 6-12 μήνες.

Η καψουλίτιδα προκαλεί τοπικό πόνο στις αρθρώσεις, πιάσιμο και μερικές φορές μείωση του ανοίγματος της γνάθου.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Η ακτινογραφία κροταφογναθικής άρθρωσης (και CBCT TMJ, ενδείκνυται σε ασθενείς με ήδη διαπιστωμένη παθολογία) είναι μια ακτινολογική εξέταση που χρησιμοποιείται για τον προσδιορισμό τυχόν ανωμαλιών που μπορεί να επηρεάσουν την κροταφογναθική άρθρωση (TMJ).

Δεν απαιτείται προηγούμενη προετοιμασία για την πραγματοποίηση της ακτινογραφίας της κροταφογναθικής άρθρωσης, ούτε είναι απαραίτητη η αναστολή της φαρμακευτικής αγωγής. Είναι μια γρήγορη, ανώδυνη και μη επεμβατική εξέταση που διαρκεί περίπου 15 λεπτά.

Εάν φοράει, ο ασθενής, πρέπει να βγάλει τυχόν μεταλλικά αντικείμενα, όπως κοσμήματα και οδοντικά πρόσθετα και να φορέσει μια προστατευτική συσκευή, για να προστατευτεί από την ακτινοβολία.

Η εξέταση πραγματοποιείται με τον ασθενή να στέκεται με το κεφάλι ακουμπισμένο σε ένα ειδικό στήριγμα, τοποθετημένο μπροστά από το μηχάνημα που εκπέμπει τη δέσμη φωτονίων και καταγράφει εικόνες. Για να διασφαλιστεί η σωστή απεικόνιση, ο ασθενής πρέπει να παραμένει όσο το δυνατόν πιο ακίνητος γίνεται και να κρατά την αναπνοή του, όταν το ζητήσει ο χειριστής.

Κατά την εξέταση γίνονται δύο προβολές, τόσο με ανοιχτό, όσο και με κλειστό στόμα, επιτρέποντας την παρατήρηση διαφορετικών θέσεων του ανατομικού μέρους κατά τη μάσηση.

Για πιο λεπτομερή διαγνωστικά δεδομένα σχετικά με την εξέταση TMJ, οι ασθενείς παραπέμπονται για Λειτουργική Μαγνητική Τομογραφία (MRI).

Λειτουργικοί διαγνωστικοί στόχοι MRI:

• Μορφολογική εξέταση
• Αξιολόγηση χωρικών σχέσεων μεταξύ κονδύλου, δίσκου, γλεινοειδούς βόθρου
• Αξιολόγηση: Στατική, Ψευδοδυναμική, Δυναμική

Γράφτηκε από τον Δρ. Lucisano Francesco, Τεχνολόγος – DentQ Ιταλίας