Δρ. Silvina Friedlander-Barenboim
Διευθύντρια, Ειδικό Πρόγραμμα Στοματικής Ιατρικής, Ιατρικό Κέντρο Sheba
Επικεφαλής Υπηρεσίας Οδοντικής Γναθοπροσωπικής Ακτινολογίας, Ιατρικό Κέντρο Sheba
DMD (Γιατρός Οδοντιατρικής), Πανεπιστήμιο Τελ Αβίβ
Ειδικός Στοματικής Ιατρικής
[email protected]
Τι σας ώθησε να ειδικευτείτε στη στοματική ιατρική;
Προέρχομαι από οικογένεια οδοντιάτρων, συμπεριλαμβανομένης της γιαγιάς, της μαμάς, του μπαμπά και του αδελφού μου. Ήμουν περιτριγυρισμένη από οδοντιάτρους και οδοντιατρικές γνώσεις παντού γύρω μου, από παιδί. Αλλά όταν άρχισα να σπουδάζω στο πανεπιστήμιο, επέλεξα ιατρική. Νόμιζα ότι η ιατρική θα ήταν πιο ενδιαφέρουσα και ικανοποιητική και δεν ήθελα να ακολουθήσω την οικογένειά μου. Έτσι σπούδασα ιατρική για 3 χρόνια. Ωστόσο στον 3ο χρόνο έκανα πρακτική στο νοσοκομείο και αποφάσισα ότι δεν ήταν για μένα. Ήθελα να δουλέψω σε κάτι που να επιτρέπει μια καλύτερη ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Κάτι που θα μου επέτρεπε να αφοσιωθώ στην καριέρα μου καθώς και στη δημιουργία οικογένειας.
Συνεπώς έκανα μια «αναστροφή» και ειδικεύτηκα στη Στοματική Ιατρική. Αποδείχτηκε ότι τα 3 χρόνια των σπουδών μου στη γενική ιατρική με βοήθησαν και ήταν αρκετά χρήσιμα για την ολοκλήρωση της ειδικότητας στη Στοματική Ιατρική. Υπάρχουν αρκετά κοινά μεταξύ ιατρικής και στοματικής ιατρικής και η μελέτη της γενικής ιατρικής μου πρόσφερε μια ευρύτερη προοπτική και προσέγγιση ολόκληρου του σώματος όσον αφορά τη θεραπεία των ασθενών μου.
Κατά τη διάρκεια των σπουδών μου πάνω στην ειδικότητα, διαπίστωσα ότι με ενδιαφέρει η στοματική και η γναθοπροσωπική ακτινολογία, όπως και η Ψηφιακή Απεικόνιση. Εκείνη την εποχή (1999), ήταν ένα νέο πεδίο εξειδίκευσης και με γοήτευσε, καθώς ένιωθα ότι ήταν κάτι στο οποίο θα μπορούσα να διαπρέψω. Αλλά στο Ισραήλ, εκείνη την εποχή, δεν υπήρχε πρόγραμμα ειδικότητας στην Οδοντιατρική Ακτινολογία, οπότε ειδικεύτηκα στην Στοματική Ιατρική, η οποία περιλάμβανε την Οδοντιατρική Ακτινολογία, ως επιμέρους κλάδο τότε.
Τι σας εμπνέει στο επάγγελμά σας;
Το πάθος μου είναι οι καινοτομίες, να εισάγω νέες τεχνολογίες που επιτρέπουν στους οδοντιάτρους να παρέχουν καλύτερη φροντίδα και βελτιωμένη θεραπεία. Η ρουτίνα με κάνει να βαριέμαι εύκολα και ψάχνω την εξέλιξη, ενώ παράλληλα καλωσορίζω τις προκλήσεις.
Επί 11 χρόνια διαχειριζόμουν την μονάδα Οδοντικής Γναθοπροσωπικής στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Hadassah – Ein-Kerem, στην Ιερουσαλήμ. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, λάνσαρα δύο καινοτόμες λύσεις CR (Υπολογιστική Ακτινογραφία) το 2005 και DR (Ψηφιακή Ακτινογραφία) το 2010. Η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών από βετεράνους συναδέλφους ήταν πρόκληση, ενώ η νεότερη γενιά οδοντιάτρων ήταν πιο ανοιχτή. Το 2005 παρουσίασα τον πρώτο σαρωτή Κωνικής Δέσμης που εφαρμόστηκε σε μια οδοντιατρική σχολή στο Ισραήλ, ένα μηχάνημα NewTom, το οποίο εξακολουθούσε να χρησιμοποιείται σε ύπτια θέση.
Η καινοτομία εξακολουθεί να με εμπνέει και να με κινητοποιεί καθημερινά και πάντα αναζητώ νέες τεχνολογίες και μεθόδους που μπορούν να βοηθήσουν στην παροχή καλύτερης οδοντιατρικής θεραπείας.
Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας ένα κλινικό περιστατικό που θεωρείτε ενδιαφέρον ή ασυνήθιστο;
Είναι τόσα πολλά… Ένα πολύ ενδιαφέρον περιστατικό ήταν μια νεαρή ασθενής με ανυψωμένο δάπεδο στόματος, η οποία υποπτευόταν ότι έπασχε από παθολογία των σιελογόνων αδένων. Το πρήξιμο της μειώθηκε με Αντιβιοτικά και επανεμφανίστηκε όταν τελείωσε η αντιβιοτική θεραπεία. Η εξέταση του υπογνάθιου σιελογόνου αδένα, με ειδική απεικονιστική σάρωση, χρησιμοποιώντας, ήταν εντός φυσιολογικών ορίων. Ένας Ενδοδοντολόγος απέκλεισε την προέλευση των δοντιών, καθώς όλα τα δόντια στη δεξιά κάτω γνάθο ήταν άθικτα. Ο Περιοδοντολόγος δεν εντόπισε περιοδοντική νόσο, ούτε ραγίσματα ή κατάγματα σε κάποιο από τα δόντια. Έτσι η ασθενής στάλθηκε για σάρωση CBCT και η απεικόνιση που προέκυψε εστάλη σε εμένα για έλεγχο και έτσι παρατηρήθηκε ένα μαργαριτάρι σμάλτου στο διαχωρισμό του δοντιού #46 που ήταν και η αιτία για την υποτροπιάζουσα λοίμωξη που είχε εξαπλωθεί μέσω του οστού της κάτω γνάθου και διαπέρασε τη γλωσσική πλάκα κάτω από τον μυλοϋοειδή μυ, στο έδαφος του στόματος, μιμούμενο μια παθολογία των σιελογόνων αδένων.
Συνήθως, προτιμώ να συναντώ τους ασθενείς αυτοπροσώπως, για να τους παρατηρήσω και κλινικά. Αλλά σε αυτή την περίπτωση, δεν τη γνώρισα ποτέ. Συμφώνησα να ελέγξω μόνο το αρχείο DICOM, με την ελπίδα να παράσχω χρήσιμες παρατηρήσεις, διάγνωση και προτάσεις. Χρησιμοποίησα ειδικές ανακατασκευές από το αρχείο DICOM, οι οποίες μου επέτρεψαν να βρω το μαργαριτάρι σμάλτου που δεν θα μπορούσε να εντοπιστεί διαφορετικά. Το μαργαριτάρι σμάλτου εμπόδιζε τον περιοδοντολόγο να το εντοπίσει με έναν απλό ηχοβολέα. Η μόλυνση από το μαργαριτάρι σμάλτου έφτασε στη γλωσσική περιοχή και τελικά το δόντι αφαιρέθηκε. Η ασθενής δεν υπέφερε πια και το πρόβλημα λύθηκε.
Μπορείτε να προτείνετε ένα επιστημονικό άρθρο που πρέπει να διαβάσουν οι επαγγελματίες οδοντίατροι;
Υπολογιστική τομογραφία γναθοπροσωπίας κωνικής δέσμης: ουσία, στοιχεία και βήματα ως προς την ερμηνεία. Australian Dental Journal, Μαρ 2012; WC Scarfe, Z Li, W Aboelmaaty, SA Scott, AG Farman
Σύνδεσμος άρθρου: onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1834-7819.2011.01657.x
Προτείνω αυτό το άρθρο γιατί προσφέρει σημαντική καθοδήγηση στους οδοντιάτρους για τον τρόπο προσέγγισης της ερμηνείας CBCT, για να κατανοήσουν καλύτερα τη σημασία της επαγγελματικής και εμπεριστατωμένης αναφοράς των 3D σαρώσεων και να παρέχουν καλύτερη θεραπεία στους ασθενείς.
Τι συμβουλή θα δίνατε στους οδοντιάτρους;
Η βασική μου συμβουλή στους οδοντιάτρους είναι να μάθουν να συνεργάζονται με μία διεπιστημονική ομάδα. Η οδοντιατρική περιλαμβάνει πολλούς τομείς εξειδίκευσης και ως οδοντίατρος είναι απαραίτητο να συνεργαστείτε και να συμβουλευτείτε ειδικούς, εάν σας ενδιαφέρει να παρέχετε την καλύτερη φροντίδα στους ασθενείς σας, καθώς και να επιτρέπετε στον εαυτό σας να μαθαίνει, να αναπτύσσεται και να εξελίσσεται συνεχώς στα επαγγελματικά τους. Φυσικά αυτό είναι ακόμα πιο απαραίτητο όταν αντιμετωπίζετε περίπλοκα ή ασυνήθιστα οδοντιατρικά περιστατικά.
Πώς παραμένετε επαγγελματικά ενημερωμένη;
Ως Διευθυντής του προγράμματος ειδικότητας της Στοματικής Ιατρικής στο Ιατρικό Κέντρο Sheba, διευρύνω συνεχώς τους ορίζοντές μου. Δημιουργούμε νέο υλικό για σεμινάρια κάθε εξάμηνο και αφού εργάζομαι σε νοσοκομείο, συναντώ πολλά ασυνήθιστα και ενδιαφέροντα κλινικά περιστατικά κάθε μήνα.
Παρακολουθώ επίσης πολλά επαγγελματικά συνέδρια (πολλά από τα οποία είναι διεθνή) και είμαι μέλος διοικητικού συμβουλίου πολλών ιατρικών επιτροπών. Περιττό να πω ότι είμαι συνδρομητής σε διάφορα επαγγελματικά περιοδικά και αφιερώνω χρόνο στο να τα διαβάζω.
Συνεπώς μαθαίνω και εκπαιδεύομαι συνεχώς. Αν κάτι είναι νέο στην Στοματική Ιατρική θα ενδιαφερθώ γι’ αυτό αμέσως. Πιστεύω ότι αυτό πάντα θα ισχύει. Οι ορίζοντες είναι ατελείωτοι και δε θα πάψουν ποτέ να με εκπλήσσουν.
Πώς βλέπετε το μέλλον της ειδικότητάς σας;
Η Στοματική Ιατρική ασχολείται με τη φροντίδα της στοματικής υγείας των ασθενών με χρόνιες, επαναλαμβανόμενες, ιατρικές διαταραχές της στοματικής και της γναθοπροσωπικής περιοχής. Συνεπώς η Στοματική Ιατρική περιλαμβάνει πολλές υποκατηγορίες, όπως: Ασθένειες των στοματικών βλεννογόνων (συμπεριλαμβανομένων των περιστατικών καρκίνου), Πόνο στην περιοχή του προσώπου, στόματος και των γνάθων (συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων TMJ), Ξηρότητα στόματος (συνήθως σχετίζεται με τους σιελογογόνους αδένες) , θεραπεία ασθενών με συστηματικές υποκείμενες παθήσεις (που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν στο πλαίσιο της κοινής οδοντιατρικής), οδοντιατρική θεραπεία υπό γενική αναισθησία (για ασθενείς που πάσχουν από οξύ άγχος κατά την οδοντιατρική θεραπεία, για ασθενείς που δε συμμορφώνονται και άλλα). Με τόσες κατηγορίες, το μέλλον είναι ατελείωτο – συνεχώς εξελίσσεται και αλλάζει, όπως και το επάγγελμα της Στοματικής Ιατρικής.
Ορισμένες τάσεις στην Στοματική Ιατρική είναι ήδη προβλέψιμες. Η Στοματική Ιατρική επεκτείνεται όλο και περισσότερο στα νοσοκομεία και οι οδοντίατροι πρέπει να γνωρίζουν πότε πρέπει να απευθυνθούν σε ένα νοσοκομείο. Τα εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) και οι ενδοστοματικές σαρώσεις με αρχεία DICOM χρησιμοποιούνται όλο και πιο συχνά, καθώς η οδοντιατρική θεραπεία βελτιώνεται.
Η στοματική παθολογία διανύει επίσης μια εποχή καινοτομίας, για να βελτιωθεί η αναφορά ιστοπαθολογίας μέσω της χρησιμότητας εξελιγμένων σαρωτών. Μέσω της αυτοματοποιημένης επεξεργασίας, το δείγμα της βιοψίας τοποθετείται σε ευαίσθητους σαρωτές και υποβάλλεται σε ισχυρή αξιολόγηση υπολογιστή. Ο υπολογιστής παράγει όλα τα τμήματα ψηφιακά και αυτόματα, ενώ η ΑΙ ερμηνεύει σε υψηλή ποιότητα, μειώνοντας την ανάγκη για φυσικές τομές με μικροσκόπιο.
Ποιες τεχνολογίες ή εξελίξεις, κατά τη γνώμη σας, θα διαμορφώσουν το μέλλον της οδοντικής απεικόνισης;
Το υπερηχογράφημα θα γίνει ένα πιο συνηθισμένο μέσο στην γναθοπροσωπική απεικόνιση. Είναι μία μη επεμβατική τεχνολογία απεικόνισης (που περιλαμβάνει μη ιονίζουσα ακτινοβολία και επομένως ασφαλέστερη) και επιτρέπει την επιθεώρηση των μαλακών ιστών – συμπεριλαμβανομένης της κυκλοφορίας του αίματος σε περιοχές που έχουν μολυνθεί, των ύποπτων βλαβών και των σιελογόνων αδένων. Το υπερηχογράφημα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις δεξιότητες του χειριστή και επομένως θα χρειαστεί λίγος χρόνος μέχρι να αφομοιωθεί στη Στοματική Ιατρική.
Η απεικόνιση με υπερήχους μπορεί να μας βοηθήσει να ανιχνεύσουμε θέματα που είναι δύσκολο να παρατηρήσουμε κατά την συνηθισμένη κλινική παρατήρηση. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, μας δίνει τη δυνατότητα να επιθεωρούμε τους μαλακούς ιστούς και να προσδιορίζουμε την πηγή των λοιμώξεων και επομένως είναι μία τεχνολογία συμπληρωματική στην επιθεώρηση των σκληρών ιστών μέσω ακτινογραφίας. Πιστεύω ακράδαντα ότι θα γίνει ένα ολοκληρωμένο και πολύτιμο κομμάτι της στοματικής γναθοπροσωπικής απεικόνισης με την πάροδο του χρόνου.
Ποιες είναι οι σκέψεις σας για το μέλλον της οδοντιατρικής ακτινολογίας;
Προβλέπω όλο και περισσότερη ψηφιοποίηση και χρήση ΑΙ και λιγότερη χρήση ιονίζουσας ακτινοβολίας και τεχνικών μετρήσεων φωτονίων, μέσω αποκλειστικών και προηγμένων αισθητήρων. Οι βελτιωμένοι αλγόριθμοι θα επιτρέψουν την πιο ξεκάθαρη παρουσίαση των παθολογιών στον οδοντίατρο, ενώ θα μειώσουν την απεικονιστική ακτινοβολία.
Είναι σημαντικό να μειωθεί το επίπεδο ακτινοβολίας, καθώς είναι απαραίτητες αυτές οι απεικονιστικές εξετάσεις. Στο παρελθόν, η ορθοδοντική συνήθιζε να παραπέμπει ασθενείς σε σάρωση CBCT πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την ορθοδοντική θεραπεία. Και δεδομένου ότι οι περισσότεροι από αυτούς τους ασθενείς είναι κυρίως νέοι και δεδομένου ότι η ακτινοβολία με ακτίνες Χ βλάπτει τους νέους 2-3 φορές περισσότερο, συγκριτικά με τις μεγαλύτερες ηλικίες, υπήρξε μεγάλη διαφωνία για τη χρήση της απεικόνισης CBCT. Υπάρχουν συγκεκριμένες κατευθυντήριες γραμμές που πρέπει να ακολουθείτε όταν χρησιμοποιείτε CBCT για ορθοδοντική διάγνωση και σχέδιο θεραπείας.
Επιπλέον, το μεγαλύτερο μειονέκτημα της CBCT είναι ότι δεν μπορεί να διαφοροποιήσει τους διάφορους μαλακούς ιστούς. Έτσι, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, χρειαζόμαστε άλλες τεχνολογίες, όπως το Υπερηχογράφημα, για να ανιχνεύσουμε και να αναλύσουμε τους μαλακούς ιστούς ή να βρούμε νέες τεχνολογίες που θα μπορούν να ξεχωρίσουν τους μαλακούς ιστούς στη CBCT.
Αναφέρατε ότι αποφασίσατε να ειδικευτείτε στη Στοματική Ιατρική προκειμένου να διατηρήσετε μια καλή ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Πώς έχει λειτουργήσει αυτό ως τώρα;
Προσπαθώ να ισορροπήσω μεταξύ εργασίας και ζωής, αν και δεν είναι εύκολο. Εγώ και ο σύζυγός μου (ο οποίος είναι επίσης γιατρός και διευθυντής νοσοκομείου) είμαστε και οι δύο εργασιομανείς… Άρα, η αφετηρία μας για την ισορροπία μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής δεν είναι ιδανική…
Πράγματι κατάφερα να αφιερώσω σημαντικό χρόνο στην ανατροφή των 4 κορών μου (όλες ενήλικες πια και ακολουθούν τη δικιά τους καριέρα). Έχουμε πάντα ένα οικογενειακό δείπνο κάθε Παρασκευή βράδυ με την οικογένεια και αφιερώνουμε και τα Σαββατοκύριακα μας ο ένας στον άλλον. Προσωπικά παίζω σκουός δύο φορές τη βδομάδα και κάνω Πιλάτες. Όλα αυτά με βοηθούν να εξισορροπήσω τον φόρτο εργασίας και να αναζωογονηθώ.
Όσον αφορά το επαγγελματικό κομμάτι – εκτός από τη δουλειά μου στο νοσοκομείο, έχω μια ιδιωτική κλινική και παρακολουθώ συχνά συνέδρια. Τελειώνω τη δουλειά νωρίς (στις 16:00) δύο φορές τη βδομάδα. Είμαι πολύ χαρούμενη για την επιλογή μου να ειδικευτώ στην Στοματική Ιατρική, καθώς πιστεύω ότι πράγματι μου πρόσφερε περισσότερη αυτοεκπλήρωση και άνοιξε το μυαλό μου σε διάφορους τομείς τόσο στην οδοντιατρική, όσο και στην ιατρική.
